डोंबार्‍याचा खेळ पाहिलाय ना? आता इथून पुढे २-४ महिने आंतरराष्ट्रीय मंचावरचा डोंबार्‍याचा खेळ बघा. पाकिस्तानचे पंतप्रधान नवाझ शरीफ हा तो डोंबार्‍याचा खेळ सादर करतील.

“पठाणकोट हल्ल्याच्या अतिरेक्यांवर कारवाई” नावाची लांब काठी त्यांच्या हातात असेल. “प्राप्त परिस्थिती ” नामक अतिशय बारीक आणि नाजूक दोरीवरून चालायला ते सुरुवात करतील. लष्करप्रमुख जन. राहील शरिफ आणि ISI प्रमुख हे त्या डोंबार्‍याचे मालक खाली जोरात ढोल वाजवीत असतील. कोंडाळं करून बसलेल्या प्रेक्षकात पाक अवाम, पाक-अतिरेकी, भारतीय जनता, नेते, जगातल्या मुस्लीम संघटना, युनो वगैरे सारे असतील. Referee च्या स्वघोषित भूमिकेत अमेरिका सर्वात पुढे असेल….

.

दोरीवरून चालता-चालता नवाझचा तोल कधी भारताकड्च्या बाजूला झुकेल. म्हणजे ‘पुरावे द्या- कारवाई करतो’ अशा वल्गना होतील. काही वरवरच्या, काडीचाही अर्थ नसलेल्या कृती केल्या जातील. असा तोल इकडे झुकला, कि भाबड्या भारतीयांच्या चेहेर्‍यावर हसू उमटायला लागेल. काही “देशनिष्ठ” बांधवांत चलबिचल सुरू होइल. समाजवादी/गांधीवाद्यांची कोमल अंतःकरणे भरून येऊन डोळ्यातून अश्रू वाहण्याच्या बेतात येतील. तेवढ्यात डोंबार्‍याचे मालक, पाक अतिरेकी मोठा गोंगाट करतील. लगेच तोल सावरून न पडता गडी पुढे पाऊल टाकेल. अमेरिका मनातल्या मनात; चीन डोळ्यांच्या फटी ताणून हसू लागतील. सामान्य भारतीयाच्या चेहेर्‍या वर निराशा पसरेल …..

चालताना तोल दुसर्‍या बाजूला झुकायला लागेल. म्हणजे भारताने दिलेले पुरावे अपूर्ण आहेत,खोटे आहेत असं म्हटलं जाइल. असा तोल झुकतोय असं झालं तर भारतीय बाजूला प्रचंड कोलाहल होईल. खुद्द नवाझच्या छातीतच धस्स होइल. कारण सीमेपलिकडे मोदी नावाचा बेभरवशाचा माणूस आहे. आतापर्यंत चांगलं होतं. चुचकारून, अमेरिकेच्या मार्फत धाक दाखवून, चीनचा बागुलबुवा दाखवल्यावर नमतं घेणारी मऊ मुलायम माणसं होती. पण मोदी-डोवाल आणि कं. चा भरवसा नाही….. परत अमेरिकाही लटकं रागावणार. काही काळ हात पिरगळणार….तेव्हा परत तोल सावरला जाईल…. आणि पुन्हा दोरीवरून चालणं सुरू….

हे असंच चालू राहिल. आपण डोळ्यात प्राण आणून नवाझ तोल जाउन आपल्या बाजूला तो कधी पडतो याची आशाळभूतपणे वाट बघत बसू. चालत चालत नवाझ शरीफ दुसरं टोक गाठून कधी सुखरूप खाली उतरला हेही आपल्याला कळणार नाही… पलिकडले लोक, अतिरेकी, ISI, शरिफ-द्वय, अमेरिका,चीन हसत एकमेकाला मिठ्या मारतील. आपण “पुढच्या हल्ल्या नंतर बघा, पाकची खैर नाही…” ह्या आश्वासनावर मनातल्या वेदनांचे कढ आतल्या आत रिचवून पुन्हा आपल्या कामाला लागू…….

Sometimes, I really wonder whether India means only the North-India to the satellite TV news channels. Whenever you switch on the news channels, either Hindi or English, for more than half of the instances you would find the smallest things happening in the north. That too, especially in New Delhi or in nearby 

vicinity! As if, the rest part of the country, south in particular, does not exist!

Because of this attitude, the characters of hardly any importance to the pan-national interests on the larger canvas, like Mr.Arvind Kejriwal & his “team”, unnecessarily get undue coverage & hence importance which is undeserved. Any development, statement or reaction at the “state” level in Delhi features boldly across all the news channels as if it is of the top national interest. News & events of larger national importance are sidelined for the useless garbage activities happening in Delhi & surrounding. Thus, the entire limelight is subtly taken away by the low-importance leaders like Kejriwal & gang!

We witnessed this recently during the Chennai floods. This was a nightmare for the whole country, but the rubbish channels made it appear as a small disturbance without any impact on the national life. Also, after the floods, the Pondicherry CM visited Delhi to see the PM, but it could hardly feature in the national news channels. Common people like me came to know about it only after reading in the newspapers.

For a common citizen, there is hardly any difference in the levels of Kejriwal & the Pondicherry CM. Both are the chief ministers of small tiny states or a UT. It’s a fallacy that we do not even know & remember the name of the Pondicherry CM & Kejriwal’s name keeps on banging on our head for most of the time we watch or listen to the news. So many things must be happening in such small UTs or states, many good things might be underway at these places also, but how could we know about it?

This kind of approach on the part of media is certainly not helping the cause of togetherness. We can not blame the parts of our country like south & the remote NE , if they start feeling distance from the mainstream. Media should grow up & get matured enough to sense the thing…..

 आनंदाचा अमृतानुभव

 नुकताच “कट्यार काळजात घुसली” हा चित्रपट पाहिला.  दोन दिवस झाले तरी अजून त्याची मोहिनी उतरत नाही. काही काही प्रसंग, अनुभव वा घटना अशा असतात कि त्यांचा अविष्कार हा आपल्या कित्येक शुभंकर संचितांचा प्रसाद असतो. त्यातलाच हा चित्रपट…..

 कालप्रवाहा बरोबर लयाला गेलेल्या मराठी संगित रंगभूमीला पुनरुज्जिवित करण्याचा प्रयत्न अलिकडे होतोय. “कट्यार……“ ची निर्मितीचा त्याला मोठा हातभार लागणार आहे.

मूळ नाटकाच्या सौंदर्याला कुठलाही ओरखडा न जाऊ देता नितांतसुंदर चित्रपट बनवणे अवघड. त्यातून मूळ नाटक हे दारव्हेकर-अभिषेकी-वसंतराव देशपांडे ह्या हिमालयाएवढ्या कलावंतांनी ज्या प्रचंड उंचीवर नेऊन ठेवले आहे, त्यासमोर तोडीस तोड कलाकृती निर्माण करायची हे साधे आव्हान नव्हे! मात्र सुबोध भावेंनी अत्यंत लीलया ते पेललंय!

 अभिजात हिंदुस्थानी शास्त्रीय संगित आणि घराण्यांची गायकी हा ह्या “कट्यार……“ चा आत्मा. मूळ नाटकातली “घेई छंद…”, “तेजोनिधी लोहगोल” , “सुरत पियाकी” , “लागी करजवा” यासारखी पदे ज्या ताकदीने वसंतराव-अभिषेकींनी गायलीत त्याच ताकदीने आणि पुन्हा चित्रपट-माध्यमाच्या मर्यादा पाळून शंकर महादेवन, महेश काळे, राहुल देशपांडे ह्या कलाकारांनी गायलीत. नाटकात नसलेलं कथानक आणि  त्या अनुषंगाने येणारी नवी गाणी इतके दर्जेदार अन बेमालूम एकजीव झालेत की ते सारे मूळ कलाकृतीचाच भाग वाटावे…. पूर्वसुरींच्या भरजरी पैठणीला ठिगळ लावावे अथवा आचार्य अत्र्यांच्या भाषेत म्हणायचे तर दारव्हेकर- अभिषेकी- वसंतराव देशपांडे ह्यांच्या ताजमहालाला सुबोध आणि मंडळींनी स्वतःच्या विटा  लावाव्यात असं अजिबात झालेलं नाही. तर त्याच संगमरवराने आणि त्याच कलाकुसरीने हा ताजमहाल वाढवलाय….

जी गोष्ट जुन्या पदांची तीच नव्याने बनवलेल्या गीतांची. “ दिलकी तपिश” , “यार इलाही” ,” शिव भोला”  वगैरे गाणी आणि अरिजितसिंग सारख्या नव्या पिढितल्या गायकांची अदाकारी केवळ विलक्षण…..

 दिग्दर्शन, अभिनय,छायाचित्रण,लोकेशन्स,स्पेशल इफेक्टस….. अप्रतिम!! शंकर महादेवनचा अभिनेता म्हणून पदार्पणाचा सिनेमा. पण त्याने लाजवाब काम केलंय. पंडितजींचा अश्रापपणा त्याच्या मुळातल्याच निरागस चेहेर्‍यातून सुंदर व्यक्त झालाय. सुबोध भावेने सदाशिव अप्रतिम रंगवलाय. अमृता खानविलकर, मृण्मयी देशपांडे,साक्षी तन्वर ह्यांनी “ अभिनेत्री” पदाला योग्य न्याय दिलाय. …..  आणि “खांसाहेब”…….. सचिनचा खांसाहेब हा अष्टदिशांनी कुठल्याही कोनातून पाहिला तरी जातीवंत खांसाहेबच वाटतो. सचिनची जीभ तर बोलतेच, डोळेही बोलतात……..पण चेहेर्‍यावरची रेष-न-रेष बोलते, दाढीचा एकेक केसही बोलतो एवढी समरसून भूमिका त्यांनी साकारलीय. जणू भूमिका जगलेत.  आपल्या आयुष्यभराच्या कलासाधनेचं कसब एखाद्या भूमिकेसाठी पणाला लावावं आणि तिचं सोनं करावं असं भाग्य थोड्या कलावंतांना लाभतं.  ते याठिकाणी सचिनना लाभलंय. आपला आवाज, अभिनय, संवादफेक, उर्दूवरचं प्रभुत्व, देहबोली सर्वासर्वांच सोनं केलंय……

कुणा तृषार्ताची तहान भागवण्यासाठी कृष्णमेघांनी जलधारांचा वर्षाव करावा  अन त्याच्या शरीर-मनाला चिंब भिजवून टाकावं तसे अभिनय, अभिजात संगित यांच्या अमृत धारांनी आपण नखशिखांत भिजून तृप्त होतो…. त्या आनंदवर्षावाच्या धारा आपल्या डोळ्यांमधूनही कधी वाहू लागतात ,कळतही नाही…….

They say, “great men think alike!” It’s quite alright because values never change wrt time,space & ideologies. Narendra Modi’s ‘make in India” theme & campaign needs to be looked upon in the perspective of the “ Swadeshi” campaign that was launched during the freedom struggle. Lokamanya Tilak, Veer Sawarkar , Mahatma Gandhi & many more had insisted upon use of the indigenously made commodities in those times.

The reason is simple enough to understand.  The drain-out of Indian wealth would be arrested. The money would remain within the country itself for recirculation & re-investment. The prosperity cycle would continue & nation would excel. Moreover, employment opportunities would be created, bringing social welfare & peace & reduction in poverty.

But all this is only possible if the product or service created here competes the global challengers in cost, quality & ‘in- time delivery’ aspects. The real challenge comes in here. Because if this is to be achieved, we Indians have to do a lot of hard-work beginning from the makeover of our mindsets. Barring a few exceptions, not many of the common Indian employees possess industriousness in true sense.  

We love to enjoy holidays every now & then. Also, it’s a matter of investigation that out of 8 hours of our duty everyday, how much do we really contribute effectively. How much time we spend or waste in chatting  ,commenting, fighting ,doing non-value adding activities & doing such nonsense non-productive activities? Do we really deploy or utilize manpower that’s just enough for the task or do we field excess manpower which manifests “1 performer- 4 onlookers” scene? This all bears great deal of impact on the final product or service we render, in some or the other dimension of cost, quality or in-time delivery, that ultimately leads to disqualify us from the competition on the global arena ….

That’s why, if “Swadesi” or “Make in India” has to succeed, then it has to be seen in wider perspective & needs to be embraced with comprehensive transformation. Many of the fellow Indians had to give up clumsy & lethargic approach towards what they do.. .….  Because, we are occasional  & subjective patriots. We are overwhelmed with patriotism till it doesn’t affect our own interests. The moment it calls for a little sacrifice, then there is a problem. The common man supports swadeshi when he is a seller, but as soon as the same gentleman becomes a customer, he prefers cheaper Chinese product to the costlier Indian product!

If any campaign has to become a grand success, introspection is a must. Introspection, determination, transformation & sacrifice are the basic building blocks for any dream to come true……!!

Modi critics & opponents are riding on high tide these days as things are not falling in place.

I am a staunch Modi supporter but not a blind one. We know that it is going to take long time to set the things right. It’s going to be a long wait for the yields to come of policies adopted, trends set, reforms initiated. Short sighted people have already started making hue & cry for “Achchhe Din” on dearth & dearness front. This is a too sensitive & burning area for common man to hold on till the prices are in control as his very survival is directly linked to the issue. But still, persons like me are ready to sustain, though not easy at all, & bear the brunt understanding & appreciating that this issue has many affecting factors many of which are beyond the govt’s control. We also are aware that this is true nationalist govt under leadership of Modi which has to be supported for bright future of India over a long run.

So we may not necessarily expect the govt to show us the “Achchhe Din” on that front immediately. But would certainly expect the govt. to gain & exercise control over anarchy prevailing in the nation since too long a period, years before they took the reigns.....  

Anarchy of all sorts.  Leaders’ irresponsible, immature & ridiculous statements; some of them coming from responsible ministers like Gen V K Singh. He has questioned that if someone throws a stone at a stray dog, even then whether the govt is to be held responsible for that!! This is the kind of political immaturity, incompetency & insensitivity that drives the nation to the state of chaos. Govt. & the king has to have full control on whatever small or big thing happens in the land they rule over. It was to be proudly said about the great King of Maharashtra, Chhatrapati Shivaji Maharaj, that he used to have command even over the wind blowing through his empire!!!!  Rulers have to be that strong then only the nations flourish & shine with their fullest glory.....

What we witness today is total mayhem everywhere. It’s possible to bring the “Achchhe Din” on this front without any delay. Who has stopped the govt in curbing the criminals? Today, stray dogs & criminal/ political persons/ Gundas with muscle power are so rampant that they are competing with each other in embarrassing the common law abiding people. Govt can protect us neither from the menace of the stray dogs who are profuse in number rising day by day, nor from these politicized criminals. You cannot escape just by saying that it’s a matter of state govt.’s governance. You have ways & means to make them perform. At least in the states ruled by your own party like Maharashtra & Haryana, is it that difficult to bring in the law & order & the menace-free atmosphere? These are the fields where nothing, I repeat, nothing stops you to bring the “Achchhe Din” with immediate effect......

 गुलाम अलींच्या कार्यक्रमाला शिवसेनेने विरोध केला हे बघून खूप समाधान झालं. अजूनही बाळासाहेबांच्या धगधगत्या वारशाचे निखारे विझलेले नाहीत तर….!! ह्यावर ज्यांच्या कडून जशा प्रतिक्रिया यायच्या होत्या त्या तशाच आल्या.

केजरीवाल आणि बंगालच्या मंडळींनी गुलाम अलींना आपल्याकडे बोलावले. सावरकरांचा ज्वलंत राष्ट्रवाद ज्यांना कधीच कळू शकला नाही त्या केजरीवाल सारख्यांकडून यापेक्षा निराळी काय अपेक्षा असणार?

त्या तस्लिमा नसरीन म्हणून एक उपटसुंभ बांगलादेशी लेखिका आहेत. तिकडचे अतिरेकी त्यांच्या जिवावर उठलेत म्हणून भारतात आश्रयाला असतात. त्यांना चिंता हि की भारत सौदीसारखा कट्टर धर्मवादी बनतोय कि काय? आश्रिताने आश्रितासारखंच राहावं. विनाकारण यजमानाच्या घरात नाक खुपसू नये, हे त्यांना कळत नाही. रोज रोज सहन कराव्या लागत असलेल्या भारतमातेच्या वेदना ह्या उपर्‍या बाईला काय कळणार?

या सार्‍या महाभागांना, शिवसेनेचा विरोध हा त्या महान कलाकाराला नसून ते पाकिस्तानी आहेत ह्याला आहे- ते मुस्लीम आहेत म्हणून नव्हे; हे कळणार आहे का? पाकिस्तान सर्व पातळ्यांवर,क्षेत्रांत, आघाड्यांवर भारतद्वेषाची पराकाष्ठा करतो हे दिसत नाही? सीमेवर राजरोस आमच्या सैनिकांची, सीमा वासीय निष्पाप जनतेची कत्तल करतो हे नजरेआड करायचं? रोज उठून आमचे शूर शिपाई काश्मिरात हौतात्म्य पत्करताहेत याचं काहीच नाही?

राजकारण वेगळं आणि कला,संस्कृती,खेळ वेगळे; दोन्ही गोष्टी एकमेकात मिसळू नका असा सूर लावणार्‍यांच्या बुद्धीची कीव करावी तेवढी थोडीच. एखाद्या देशाशी असलेल्या संबंधांचे कंगोरे हे कांद्याच्या पापुद्र्यासारखे अलग अलग करता येत नाहीत. साकल्यानेच बघावे लागतात. आपल्या शेजारी राहात असलेल्या इसमाने सकाळी आपल्या थोबाडीत मारली, दुपारी आपली गाडी पंक्चर केली, आणि संध्याकाळी सत्यनारायणाच्या तीर्थप्रसादाचं आमंत्रण दिलं तर ते स्वीकारून त्याच्याकडे जाणं याला कोडगेपणा,भित्रेपणा आणि स्वाभिमानशून्यता म्हणतात. भारत भले सरकारी पातळीवर तसा बाणेदारपणा  दाखवू शकत नसेल, म्हणून भारतीय जनतेने पण तसं करू नये?

हुतात्मा हेमराजसिंगचं शिरविरहित कलेवर, मेजर उन्नीकृष्ण्नच्या मातेचा हंबरडा, कॅप्टन सौरभ कालियाचं विटंबना केलेलं मृत-शरीर या आणि अशा कित्येक गोष्टींच्या थडग्यांवर गालिचे अंथरून स्वर-संगिताची मैफल ऐकावी, त्यासाठी आमच्या स्मृतींवर कातडं ओढून, आक्रंदणार्‍या भारतेमातेच्या जखमा झाकून मुर्दाड पणे ह्या कलेचा आस्वाद घ्यावा असाच अर्थ सेनेच्या भूमिकेवर टीका करणार्‍यांचा दिसतो…..

शिवसेनेनेही अशा प्रकारच्या धोरणात एकवाक्यता जोपासायला हवी. इतर बॉलिवूड पाकिस्तानी कलाकार, जावेद सारखे क्रिकटर्स यांनापण हाच न्याय लावावा. त्याने त्यांच्या हेतूची प्रामाणिकता लोकांना पटेल आणि निष्कारणची कोल्हेकुई होणार नाही…..

 पुरुषप्रधान मानसिकता आपल्या जन्मापासूनच पिंडात नकळत भिनलेली असते असाच अनुभव येतो. मलाही लहानपणी कित्येकदा तो येत असे. हि मानसिकता भेदण्याची प्रवृतीपण जन्मजात असावी लागते,ती लाभण्या इतका मी सुदैवी आहे.

१०-११ वर्षांचा असताना मी सुटीत एका नातेवाईकाकडे गेलो होतो.  माझ्या वयाची ५-६ मुलं तिथं होती. त्या गृहस्थांनी एक दिवस आम्हा मुलांना एक कोडं घातलं. ते असं कि “ एक माणूस आपल्या मुलाला घेऊन दुचाकीवर जात असतो. वाटेत त्यांना अपघात होतो. तो मुलगा जखमी होतो. त्याचा बाप त्या मुलाला रुग्णालयात आणतो. मुलावर शस्त्रक्रिया करण्याची गरज असते. सर्जनना बोलावले जाते. सर्जन येतात, मुलाला बघतात आणि म्हणतात,की मी या मुलाची शस्त्रक्रिया मी करू शकणार नाही कारण हा माझा मुलगा आहे”. तर हे कसं शक्य आहे?? असं ते कोडं होतं…..

कोडं ऐकून सर्व मुलं बुचकळ्यात पडली. ‘सख्खा बाप-सावत्र बाप’ अशा प्रकारची उत्तरं काहींनी देऊन बघितली. माझी वेळ आल्यावर मी बरोबर उत्तर दिलं; की सर्जन व्यक्ती ही त्या मुलाची आई होती…..

माझं उत्तर ऐकून सर्वांच्या डोक्यात प्रकाश पसरला. तो पर्यंत, ‘सर्जन/डॉक्टर व्यक्ती ही स्त्री पण असू शकते’ अशी विचारांची दिशा कुणाचीच का नव्हती, याचं उत्तर त्या वयात मला मिळालं नव्हतं. ते मोठं झाल्यावर मिळालं, ते म्हणजे आमच्या समाजाची जन्मापासून होत असलेली पुरुषप्रधान मानसिकतेची जडणघडण….

अशाच अनुभवाचा पुनःप्रत्यय मला सुनिताबाईंचं “आहे मनोहर तरी” वाचताना आला होता. बाई (म्हणजे सुनिताबाई), कार चालवते हे बघून सुरुवातीला घाबरून पळू पाहणारी  मुलं नंतर बाजूच्या सीटवर बसलेल्या पु.लं. ना बघतात तेव्हा निर्धास्त होऊन मित्रांना म्हणतात, “भिऊ नका रे पोरहो; शिकिवनारा बाबा शेजारी बसलाय…”  म्हणजे, एकटी स्त्री  असेल तर ती चुकणारच; पण सांभाळून घेणारा पुरुष बरोबर असेल तर मग हरकत नाही….  वा रे वा….!!  अशी हि पुरुषप्रधान मानसिकता मुळातून बदलणं हेच मोठं आव्हान आहे!!